Gelişen ve dönüşen teknoloji ile hayatımıza girmiş olan Blockchain teknolojisine dair birçok alanda uygulama bulmaktadır. Blockchain teknolojisinin uygulama alanlarını vurgulamadan önce bu teknolojinin neyi tanımladığını açıklamak gerekir. Blockchain teknolojisi, 31.09.2008 tarihinde Satoshi Nakamoto isimli bir kişi ya da grup tarafından yayımlanan “Bitcoin: Eşten Eşe Elektronik Nakit Sistemi’’ ile temeli atılmış olan, her türlü verinin izlenebileceği, değiştirilmez şekilde depolanabileceği merkeziyetsiz dijital bir kayıt defteridir.
Tüm dünyanın ilgisini çeken Blockchain teknolojisi; bankacılık ve finans, hisse senetleri ve borsa, ödeme yöntemleri, değerli belgelerin saklanması, E-noter, FinTech, bağış sistemleri ve mikro ödemeler, bulut bilişim, sağlık kayıtlarının tutulması, enerji sistemleri, akıllı sözleşmeler, mülkiyetin parçalara ayrılması, tarım alanında yetiştirme ve ilaçlama gibi noktaların kontrolü, telif hakkı ve sanat dallarında uygulama bulmuştur. Blockchain teknolojisinin hayatımızın neredeyse her alanında etkin bir rol oynayacak uygulama alanlarını somutlaştırmak ve örneklendirmek gerekirse;
Amerika Birleşik Devletleri’nde elmas ticareti alanında blockchain teknolojisi kullanan, tüm elmasları madencilikten satışa kadar izlemekte olan Tencent’in desteklediği Everledger elmas zincirinin kaydettiği emisyon verilerini kullanarak elmas endüstrisi için blockchain tabanlı bir karbon dengeleme platformu duyurmuştur. Everledger, blockchain teknolojisi kullanarak emisyonları doğru kullanımını kanıtlayarak güven kazanmaya çalışmaktadır.
Afrika ülkesi Sierra Leone, genel seçimleri blockchain üzerinden yürüten ilk ülke örneği olmuştur, fakat Associated Press haber ajansı 3 Kasım’da başlayan ABD başkanlık seçimlerinden gelen sonuçları Ethereum ve EOS blok zincirlerinde yayınlamıştır. Seçimde blok zinciri kullanmasının sebebi güvenli oy verme, seçimlere hile karıştırılmasını önleyeceği gibi seçimin saydamlığının korumasını, seçim hazırlığı masrafını azaltmayı, oy sayımını hızlandırmasını sağlamıştır.
ABD ile Kanada arasındaki petrol akışı blockchain ile izlenecek olup Amerika Birleşik Devletleri İç Güvenlik Bakanlığı (DHS) sınır ötesi petrol izleme platformu kurmak amacıyla Kanadalı blockchain girişimi Mavennet ile sözleşme imzalayacak. Yine iki ülke arasındaki ticaretteki güvenirliği ve saydamlığı blockchain teknolojisi koruyacak.
Ulaşım ve transfer üzerine bir örnek olarak; Amerika’da 'Arcade City' adlı bir blockchain uygulaması ile Uber’in yaptığı gibi bir iş modeli yapılmaktadır. Aradaki fark ise, herhangi bir hizmet komisyonu alacak bir şirket olmamasıdır. Uygulama ile kripto paralarla ödeme yapılabiliyor ve herhangi bir şekilde aracı olmadığından kaynaklı her iki taraf da daha fazla gelir elde etmektedir.
Sağlık sektöründe çarpıcı bir örnek olarak; Tanzanya’da blockchain merkezli kadın sağlığı projesi gerçekleştirilmiştir. AID Tech, gebe kadınların tıbbi durumunu izlemek ve bakımını sağlamak için geliştirilmiş bir uygulama kullanmış, bu blok zincirindeki ilk bebekler 2018’de dünyaya gelmiş ve uygulamanın blockchain ile takip edilen bebeklerinin ilerde sağlıklı bireyler olarak yaşamlarını sürdürmelerinde büyük rol oynayacaktır.
Avrupa Blockchain Hizmetleri Altyapısı’nın (EBSI) ilk Belçika düğümü yayınlamıştır. EBSI’ın hedefi blockchain ile, Avrupa Birliği içinde sınır ötesi kamu hizmetlerini güvenlik ve gizlilikle sağlamaktır.
Dünya‘da ilk blockchain şehri olan Dubai ‘’akıllı şehir’’ olarak isimlendirilmekte olup sadakat programı çerçevesinde küresel ticaret, havayolu, Telekom, banka, tedarik zinciri, tapu kayıtları, ticaret finansmanı, dijital sanat, enerji ve blok zinciri, elektrik ve su idaresi, tıbbi kayıtlar ve okul kayıtları gibi birçok alanda kullanılmaktadır.
İngiltere’de mülkiyetle ilgili en güzel örnek ise; 'Ehab' isimli blockchain tabanlı uygulama inşaat müşterilerinin ve müteahhitlerinin sözleşme kapsamındaki risk dağılımlarını otomatik ve proaktif olarak yönetmelerine olanak tanıyan bir hava durumu risk yönetim aracıdır. Platform, çeşitli parametrik ve düzenli sigorta poliçeleri aracılığıyla daha fazla risk azaltma özelliği sunuyor.
Dünya ülkelerinden diğer örneklerde ise Malta, kripto para birimlerinin bir değişim aracı olarak kullanılmasında kendisini küresel bir lider olarak konumlandırmıştır. İsviçre’deki Zug şehri ise, dünyanın en iyi blockchain şirketlerine ev sahipliği yapmaktadır. Zug, dünyanın önde gelen blockchain ekosistemini oluşturmayı amaçlayan ve kâr amacı gütmeyen Kripto Vadisi Derneği’ne (Crypto Valley AssociationCVA) ev sahipliğini üstlenmiştir. Birçok ülke blok zinciri teknolojisinin büyüleyici yanını görebilmektedir.
Türkiye’de ise finans alanında blockchain teknolojisinin kullanılması adına önemli bir proje hayata geçirilmek üzere. AA tarafından raporlanan habere göre Türkiye’de finansal kuruluşların iş sürecinde yararlanacağı ilk blockchain tabanlı proje Türkiye’de Borsa İstanbul tarafından yürürlüğe sokulmuştur. Proje kısaca, Borsa İstanbul ‘da işlem yapan kişilerin blockchain teknolojisi ile isimlerini gizleyebileceği ancak işlemlerini asla gizleyemeyeceği üzerine kurulu prosedürle finans sektöründe saydamlığı beraberinde getirmektedir.
Bunun yanı sıra detaylarını merakla beklediğimiz İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin blockchain hamlesinde İSKİ ve İGDAŞ’ın abonelik açma ve kapama süreçlerinin altyapısı için blockchain teknolojisini kullanacaklarını açıklanmış ve açıklamada ayrıca Mayıs ayından itibaren İSMEK sertifika süreçlerinin altyapısı için de blockchain kullanmayı planladıklarını belirtilmiştir. Bununla beraber, İSKİ ve İGDAŞ abonelik açma ve kapama süreçlerinin blockchain’e taşınması kararı, abonelik işlemlerinin değiştirilmez şekilde depolanabilecek oluşu ve İSMEK sertifikalarında ise kaybolma ihtimalinin ortadan kaldırılarak her türlü mağduriyetinin önüne geçilmesi istenmektedir.
Yukarıda da özetle verdiğimiz tüm örnekler be bilgiler çerçevesinde blockchain teknolojisi geleceğimiz açısından büyüleyici bir teknolojidir. Ekonomi alanında getirdiği, getireceği yenilikler bir yana, toplumsal adaleti, sosyal yardımlaşmayı ve tüm insanların blockchain teknolojisi sayesinde iletişim kurabileceğini düşünürsek Stephen P. Williams tabiriyle ‘’yeni dünya ve yeni internet oldukça heyecan verici’’.
Yazar: SEHER ZEYNEP ÖZCAN
Comments